Drie ‘goede’ Duitsers bliezen molen met 93 burgers niet op: ‘Wat een geluk’
Streekarchief © Langstraat Heusden Altena
75 JAAR VRIJHEID
De piepjonge Martin van Rooijen ligt 4 november 1944 in de molen van Drunen, die moet worden opgeblazen door drie Duitsers. Het raakt hem nog steeds dat het niet is gebeurd, terwijl iets verderop een stadhuis met 134 burgers de lucht in vloog.
Eerder deze week neemt 50Plus-senator Martin van Rooijen het woord bij de algemene beschouwingen in de Eerste Kamer. Hij blijft zijn emoties net de baas als hij vertelt dat hij 75 jaar geleden met zijn gezin en een kleine honderd Drunenaren door toeval ontsnapte aan de dood.
Het einde van de Tweede Wereldoorlog nadert het zuiden van Nederland in de herfst van 1944. De Duitsers trekken zich terug maar blazen alle potentiële uitkijkposten op die door de geallieerden kunnen worden gebruikt.
Dikke muren
In een van die uitkijkposten, de Drunense molen, de Hertogin van Brabant, bevindt zich het gezin Van Rooijen. In die molen met de dikke muren hopen 93 burgers te kunnen schuilen tegen granaten van de geallieerden.
,,Ik was 2 jaar en 3 maanden oud en lag op de grond in het stro. Ik keek uit op twee paarden, die in de molen de wieken moesten laten draaien als het windstil was’’, zegt Van Rooijen.
Zus Joan, Martin van Rooijen (oudste jochie) en zijn baby broerje Johan in 1945.
Codewoord
Hij heeft meer flarden van herinneringen. Zo kreeg hij een kussen op zijn hoofd als de Duitsers radiocontact hadden met hun terugtrekkende leger en het codewoord ‘Vorarbeiter’ werd uitgesproken. ,,We lagen daar met dertig baby’s, heb ik teruggezien op de lijst van namen en geboortedata die in de molen is gemaakt. Dus het moest stil zijn.’’
Later in zijn jeugd krijgt Van Rooijen vaak van zijn ouders te horen: ,,Wij hebben het gewoon overleefd. Ze spraken er toch wel veel over. En ze zeiden dat er ook goeie Duitsers waren. Dat intrigeerde mij.’’
Drunense molen © Streekarchief Langstraat Heusden Altena
Onschuldige burgers
Als de NOS zo’n 65 jaar later een documentaire uitzendt waarin te zien is dat het stadhuis van Heusden, met daarin 134 onschuldige burgers, door vier Duitsers werd opgeblazen, snapt hij dat het helemaal niet gewoon was dat hij het overleefde.
,,Toen vielen bij mij alle kwartjes’’, zegt Van Rooijen. ,,Ik realiseerde me dat er naast slechte Duitsers ook goede Duitsers waren. Dat is het verschil tussen goed en kwaad, tussen leven en dood. Want het had net zo goed gekund dat de drie Duitsers uit Drunen hetzelfde hadden gedaan als de vier kwaaie Duitsers uit Heusden en ook onze molen hadden opgeblazen.’’
Goede duitsers
De drie jonge ‘goede Duitsers’ die hoogstwaarschijnlijk gedwongen de oorlog in zijn gestuurd, koesteren sympathie voor de 93 burgers in de molen. ,,Mijn vader had goed contact met die drie Duitsers. Het ging zo ver dat er ook eentje de fles aan een baby gaf.’’ Dagelijks komt er een voedseljeep, zo ook 4 november. ,,Maar er kwam ook een vrachtwagen met munitie. Twee soldaten gaven de opdracht de molen op te blazen en die drie deden het gewoon niet.’’
Het drietal onderzoekt een paar dagen voor hun vlucht hoeveel tijd het kost om de brug over de Maas in Heusden te halen, die ook wordt opgeblazen. ,,Dat was 12 minuten. Mijn vader heeft het geklokt toen ze wegreden. Bij de 15de minuut ontplofte de brug.’’
De restanten van het oude Stadhuis gezien vanaf de Botermarkt kort na de ramp in de nacht van 4 op 5 November 1944. Het stadhuis werd door terugtrekkende Duitse troepen opgeblazen. Hierbij kwamen 134 burgers om het leven. © Streekarchief Langstraat Heusden Altena
Onder de indruk
Van Rooijen wil misschien een poging doen te achterhalen of een van de drie Duitse soldaten nog leeft. Hij weet dat één van het drietal Koch heet. ,,Ik heb mijn verhaal recent aan de Duitse ambassadeur verteld. Hij was onder de indruk.’’
In de vijftiger jaren zakt de oorlog een beetje weg bij Van Rooijen. ,,Het is vrij algemeen dat de oorlog werd verdrongen. Als het slecht gaat, verdring je dat en kijk je vooruit, en als het goed gaat ook. Maar door die NOS-documentaire uit 2009 over Heusden dacht ik: daar hebben wij toch heel veel geluk gehad.’’
Bijzonder
Bij een boekpresentatie in 2015 over de Drunense molen, ontmoet Van Rooijen tal van lotgenoten, die destijds ook in de molen schuilden. ,,Dat was heel bijzonder.’’ Als Van Rooijen er lucht van krijgt dat er in het naburige Heusden de moord op 134 burgeres wordt herdacht, gaat hij ook. ,,Ik vond dat ik als Drunenaar naar Heusden moest om mee te doen aan de herdenking.’’
Dit weekend staan er verschillende activiteiten op stapel voor Van Rooijen. Op vrijdag is er een lezing in Drunen, op zondag is daar een herdenking en op maandagavond wordt jaarlijks met een stille tocht herdacht wordt de aanslag op Heusden herdacht.
Martin van Rooijen
,,Met mijn kinderen heb ik er regelmatig over gesproken. Mijn vrouw heeft een andere en heel verdrietige herinnering. Zij heeft haar vader nooit gekend, die stierf bij het Engelse vergisbombardement op Den Haag toen zij één jaar oud was. Zo wreed kan de oorlog zijn.’’
Bron, Brabants Dagblad
Groet Pieter.
